Frettir Háskólaútgáfan hefur sent frá sér bókina Samkynhneigðir og fjölskyldulíf. Átján manns hafa lagt bókinni til efni, bæði fræðilegar greinar, studdar rannsóknum og ítarlegum heimildum, svo og frásagnir lesbía og homma, barna þeirra og foreldra. Þetta mikla verk er fyrsta víðtæka umfjöllun á íslensku um hlutskipti samkynhneigðra, fjölskyldulíf þeirra og félagstengsl. Ritstjórar verksins eru dr. Rannveig Traustadóttir, félagsfræðingur og dósent í uppeldis- og menntunarfræðum við Háskóla Íslands, og Þorvaldur Kristinsson, bókmenntafræðingur og formaður Samtakanna ´78.
Bókin fjallar um þær róttæku breytingar sem orðið hafa á lífi samkynhneigðra síðustu þrjátíu ár, breytingar sem loks voru innsiglaðar með lögum um staðfesta samvist árið 1996. Sú lagasetning var staðfesting á langri þróun, leið samkynhneigðra til sýnilegs ástar- og fjölskyldulífs. Þó að lögin um staðfesta samvist hefðu að geyma ákvæði sem ætlað var að hindra barneignir og barnauppeldi, hafði lagasetningin ótvírætt gildi til þess að staðfesta fjölskyldulíf lesbía og homma og gera það sýnilegt og viðurkennt.
Tvíþætt verk
Bókin skiptist í tvo hluta. Í fyrri hlutanum, sem ber yfirskriftina Samkynhneigðir foreldrar og börn þeirra er fjallað um rannsóknir sem lúta að samkynhneigðum foreldrum, réttinn til barneigna, um leiðir samkynhneigðra til að eignast börn og leit samkynhneigðra foreldra að viðurkenningu. Þá er fjallað um reynslu barna af því að eiga lesbíur og homma að foreldrum. Hér skiptast á fræðilegar greinar, studdar rannsóknum og ítarlegum heimildum, og frásagnir lesbía og homma af leið sinni til að stofna fjölskyldu, foreldrahlutverki og fjölskyldulífi.
Í síðari hlutanum, sem nefnist Foreldrar og aðstandendur samkynhneigðra, er fjallað um samskipti samkynhneigðra við nánustu ástvini sína og er þá einkum litið til reynslu samkynhneigðra unglinga og foreldra þeirra. Sömu aðferð er beitt og í fyrri hlutanum: Annars vegar er leitast við að nálgast efnið með hliðsjón af rannsóknum á reynslu foreldra og samskiptum samkynhneigðra við upprunafjölskyldur sínar, hins vegar segja foreldrar frá reynslu sinni af því að eiga og ala upp samkynhneigt barn.
Bókin segir því enga samfellda sögu, hægt er að grípa niður í henni hvar sem er, allt eftir áhuga og þörfum lesenda. Engu að síður veitir hún alhliða innsýn í veruleika sem nú er orðinn mikilvægur þáttur hins íslenska samfélags. Sá veruleiki snýst um rétt lesbía og homma til fjölskyldulífs og mikilvægi þess að njóta stuðnings aðstandenda og ástvina á leiðinni til sýnileika.
Svar við kalli alþingismanna
Um bókina segja ritstjórar hennar m.a.:
?Undanfarna tvo áratugi hafa verið gerðar ótal rannsóknir og nú liggur fyrir mikil þekking á samkynhneigðum foreldrum og börnum þeirra. Þessar rannsóknir styðja í engu þær tilraunir sem gerðar eru til að takmarka barneignir og barnauppeldi samkynhneigðs fólks af hálfu löggjafarvaldsins, heldur sýna þær að lesbíur og hommar eru jafn hæfir foreldrar og annað fólk. Allt sem gert er til að hindra það að samkynhneigðir eignist og ali upp börn byggist því á vanþekkingu eða fordómum.
Bók þessi er svar við kalli alþingismanna og fleiri aðila eftir aukinni þekkingu um fjölskyldur samkynhneigðra. Vonandi mun hún gagnast þeim sem í framtíðinni móta stefnu og semja lög um réttindi samkynhneigðs fólks og stuðla að því að samkynhneigðum hér á landi verði tryggt fullt jafnrétti til barneigna, barnauppeldis og fjölskyldulífs.?
Fyrsti víðtæki umræðuvettvangur á íslensku
?Leitast hefur verið við að setja efni bókarinnar fram á aðgengilegan hátt án þess að slaka á kröfum um fræðileg viðmið. Bókin ætti því að koma flestum að gagni sem hafa áhuga á að kynna sér málefni samkynhneigðra og fjölskyldna þeirra. Bókinni er ekki síst ætluð fólki við nám og rannsóknir á háskólastigi en ætti jafnframt að vera aðgengileg nemendum í framhaldsskólum. Þá ættu kennarar á öllum skólastigum að hafa gagn og stuðning af efni hennar, svo og fagfólk sem kemur að málum samkynhneigðra með einhverjum hætti, til dæmis á sviði félagsþjónustu, fjölskylduráðgjafar, námsráðgjafar og heilsugæslu. Einnig má ætla að stuðnings- og umræðuhópar samkynhneigðra og aðstandenda þeirra geti haft af henni nokkurt gagn. Bókin er umfram allt fyrsti víðtæki umræðuvettvangur á íslensku þegar kemur að því að fræðast um og fást við hlutskipti samkynhneigðra, fjölskyldulíf þeirra og félagstengsl.?
Bókin er til sölu í verslunum en fæst einnig á bókasafni Samtakanna ´78, Laugavegi 3.
