Fréttatilkynning frá Alþjóðanefnd Samtakanna ‘78
Nr. 1 / 20. janúar 2013
—–
Mannréttindadómstóll Evrópu úrskurðar að ekki megi mismuna samkynhneigðum í krafti trúfrelsis
Alþjóðanefnd lögfræðinga (ICJ), Evrópudeild Alþjóðasamtaka LGBTI fólks (ILGA Europe) og Alþjóða mannréttindasambandið (FIDH) fagna dómi Mannréttindadómstóls Evrópu gegn mismunun á grundvelli kynhneigðar. Rétt til iðkunar trúarbragða má takmarka, valdi hann mismunun á grundvelli kynhneigðar.
Í dómi sínum í máli Eweida og fleiri gegn Breska konungsríkinu, sem gefinn var út þann 15. janúar s.l., staðfesti Mannréttindadómstóll Evrópu að rétt fólks til að iðka eigin trúarbrögð megi takmarka í því augnamiði að vernda aðra gegn mismunun á grundvelli kynhneigðar. Alþjóðanefnd lögfræðinga, Evrópudeild Alþjóðasamtaka LGBTI fólks og Alþjóða mannréttindasambandið fagna þessari ákvörðun. Sérstaklega fagna þau viðurkenningu dómstólsins á því að aðgerðir gegn mismunun á grundvelli kynhneigðar séu mikilvægur og lögmætur tilgangur sem réttlæti takmarkanir á trúfrelsi.
Tvær af þeim fjórum beiðnum sem voru teknar fyrir sameiginlega í málinu Eweida og fleiri vörðuðu starfsmenn sem í krafti eigin trúarafstöðu neituðu að veita samkynja pörum þjónustu. Hinar tvær vörðuðu takmarkanir vinnuveitenda á því að starfsmenn bæru sýnilega krossa við vinnu sína.
Vinnuveitendur í fullum rétti til að reka starfsmenn sem mismuna
Fyrra málið þar sem samkynja pörum var neitað um þjónustu varðaði Lillian Ladele. Hún var starfsmaður í þjónustu sveitarfélagsins London Borough of Islington og hafði með höndum hjónabandsskráningar. Í starfi sínu hafði Ladele neitað að framkvæma athafnir til staðfestingar skráðri borgararlegri samvist samkynja para. Ástæða hennar var sú að borgaraleg samvist væri ígildi hjónabands og að samkynja sambönd gengju gegn vilja guðs. Hún var áminnt í kjölfarið og að lokum vikið úr starfi.
Dómstóllinn staðfesti að sú ákvörðun vinnuveitanda Ladele að gera enga undanþágu vegna trúarskoðana hennar væri bæði lögmæt og hófleg. Þetta byggir dómstóllinn á eigin dómaframkvæmd varðandi réttinn til að vera laus undan mismunun á grundvelli kynhneigðar, sem og nauðsyn þess að samkynja pör njóti lagalegrar viðurkenningar og verndar á samböndum sínum. Af þessum sökum var ekki talið gengið gegn rétti Ladele til að vera laus undan mismunun á grundvelli trúarskoðana.
Seinna málið varðaði Gary McFarlane, starfsmann Relate Federation, einkafyrirtækis sem býður upp á kynlífsmeðferðir og sambandsráðgjöf. Hann hafði neitað samkynja pörum um meðferð og var vikið úr starfi.
Dómstóllinn áleit að í málinu hefði jafnvægis milli réttar McFarlane til að láta í ljós trúarskoðanir sínar og „hagsmuna atvinnurekandans við að tryggja réttindi annarra“ verið gætt. Hvorki hefði verið gengið á eiginlegan rétt hans til trúfrelsis, né í tengslum við réttinn til að vera laus undan mismunun.
„Mikilvæg og tímabær ákvörðun“
„Níunda grein Mannréttindasáttmála Evrópu verndar rétt fólks til að rækja trú sína á almannafæri, en þessi réttur er ekki án takmarkana,“ sagði Alli Jernow, lögfræðilegur yfirráðgjafi hjá Alþjóðanefnd lögfræðinga í tilefni úrskurðarins. „Með dómnum í dag staðfestir dómstóllinn mikilvægi þess að vernda aðra gegn mismunun,“ bætti hann við.
Evelyne Paradis, framkvæmdastjóri ILGA-Europe sagði við sama tilefni að þetta væri mjög tímabær ákvörðun og sérstaklega mikilvæg í ljósi þess hversu oft samkynja pörum sé með svipuðum hætti neitað um staðfestingu hjónabands, samvistar eða þjónustu í öðrum Evrópskum lögsagnarumdæmum. „Þessi ákvörðun ætti að leiðbeina stjórnvöldum ríkja um jafnvægið milli trúfrelsis og réttarins til að vera ekki mismunað á grundvelli kynhneigðar,“ sagði Paradis.
„Staðfesting dómstólsins á því að samkynja pör séu í svipaðri stöðu og gagnkynja pör þegar kemur að viðurkenningu og vernd er mikilvægt skref fram á við. Skref í þá átt að grundvallar mannréttindareglur lýsi leið allra Evrópuríkja til framtíðar,“ bætti Souhayr Belhassen forseti Alþjóða mannréttindasambandsins við að lokum.
Frekari upplýsingar veitir:
Hilmar Magnússon alþjóðafulltrúi Samtakanna ‘78
í netfanginu hilmar.magnusson@gmail.com eða síma 867 3919
Ítarefni:
The ICJ, ILGA-Europe and FIDH had submitted a joint third-party intervention
European Court of Human Rights’ press release
